Xe điện Mỹ tại Việt Nam: Cơ hội bứt phá trong “cửa sổ vàng” thương mại

Trong bối cảnh thế giới đang tăng tốc quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông vận tải, xe điện không chỉ là xu thế mà còn là giải pháp tất yếu cho tương lai. Việt Nam – một trong những thị trường xe hơi phát triển nhanh nhất Đông Nam Á – đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho các hãng xe điện toàn cầu. Mới đây, thỏa thuận thương mại mang tính đột phá giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã mở ra một chương mới đầy hứa hẹn, trong đó xe điện Mỹ có thể là một trong những “ngôi sao sáng” nhất trên đường đua này.

Thuế 0% – Bước ngoặt chính sách chưa từng có

Ngày 2/7/2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công bố một thỏa thuận thương mại song phương với Việt Nam, trong đó nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ được hưởng mức thuế bằng 0% cho hàng hóa xuất khẩu vào thị trường Việt Nam, trong khi hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ sẽ chịu mức thuế 20% – một tỷ lệ chưa từng có tiền lệ trong quan hệ hai nước. Bất kể còn nhiều ý kiến trái chiều về sự tương xứng trong thỏa thuận, không thể phủ nhận rằng đây là cơ hội vàng cho các sản phẩm công nghệ cao và xe điện Mỹ thâm nhập thị trường Việt Nam.

Đối với ngành xe điện, đây không đơn thuần là ưu đãi về thuế. Nó là lời mời mở cửa toàn diện, là điều kiện cần để các hãng như Tesla, Rivian, Lucid Motors hoặc General Motors dễ dàng tiếp cận thị trường đầy tiềm năng này – nơi nhu cầu xe điện đang gia tăng nhưng sự lựa chọn cho người tiêu dùng còn hạn chế.

Thị trường Việt Nam – mảnh đất màu mỡ cho SUV và công nghệ cao

Tổng thống Trump trong bài phát biểu của mình còn khẳng định: “Dòng xe SUV vốn rất thành công ở Mỹ sẽ là bổ sung tuyệt vời cho thị trường Việt Nam.” Dù đề cập đến SUV truyền thống, nhưng trong thực tế, hầu hết các hãng xe Mỹ đã chuyển dịch sang SUV điện – điển hình là Tesla Model X, Ford Mustang Mach-E, Rivian R1S…

Xu hướng tiêu dùng tại Việt Nam hiện nay đang nghiêng mạnh về các mẫu xe gầm cao, 5–7 chỗ, tích hợp công nghệ thông minh. Người tiêu dùng cũng ngày càng quan tâm đến yếu tố bảo vệ môi trường, tiết kiệm nhiên liệu và sở hữu trải nghiệm lái hiện đại. Đây chính là vùng giao thoa hoàn hảo cho các sản phẩm xe điện Mỹ phát triển.

Hạ tầng và thói quen tiêu dùng – Rào cản vẫn hiện hữu

Dù cơ hội là rất rõ ràng, song không thể bỏ qua những rào cản khiến xe điện Mỹ chưa thể “bung lụa” ngay lập tức tại Việt Nam.

Đầu tiên là vấn đề hạ tầng trạm sạc. Các mẫu xe điện Mỹ hiện sử dụng chuẩn sạc như CCS1 hoặc NACS – không phổ biến tại Việt Nam, nơi chuẩn CCS2, GB/T đang chiếm ưu thế. Sự không tương thích này đòi hỏi các hãng xe Mỹ phải hoặc đầu tư hệ thống sạc riêng, hoặc bắt tay với các đơn vị cung cấp hạ tầng sạc như Rabbit EVC, EVOne, EBOOST… để triển khai trạm sạc hỗ trợ đa chuẩn.

Tiếp theo là giá thành xe. Dù không còn chịu thuế nhập khẩu, các dòng xe điện Mỹ vẫn thuộc phân khúc cao cấp, khó tiếp cận với đại đa số người dùng phổ thông tại Việt Nam. Để thực sự chiếm lĩnh thị trường, các hãng xe Mỹ sẽ cần chiến lược nội địa hóa, lắp ráp CKD hoặc phát triển mô hình bán hàng linh hoạt hơn như thuê pin, mua trả góp kết hợp hạ tầng sạc trọn gói.

Làn sóng mới trong đầu tư và hợp tác chiến lược

Thỏa thuận thương mại cũng mở ra triển vọng không chỉ bán xe, mà còn đầu tư vào sản xuất – lắp ráp – chuyển giao công nghệ xe điện tại Việt Nam. Việc Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Trump thống nhất thúc đẩy hợp tác khoa học, công nghệ cao là tín hiệu rõ ràng rằng Việt Nam sẵn sàng đón nhận những dòng vốn chất lượng cao, đặc biệt trong ngành giao thông xanh.

Không loại trừ khả năng các tập đoàn Mỹ sẽ sớm thiết lập nhà máy pin, trạm sạc, trung tâm nghiên cứu xe tự lái tại Việt Nam. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản phẩm mà còn góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ, tạo việc làm và thúc đẩy chuyển đổi xanh cho toàn bộ nền kinh tế.

Cửa đã mở, ai sẽ là người bước vào trước tiên?

Thỏa thuận thương mại giữa Việt Nam – Hoa Kỳ, nếu được hiện thực hóa như cam kết, là cơ hội lịch sử để xe điện Mỹ vươn lên chiếm lĩnh thị trường Việt Nam – nơi hội tụ đủ yếu tố về dân số trẻ, đô thị hóa nhanh và định hướng phát triển xanh.

Tuy nhiên, cơ hội không đồng nghĩa với thành công, nếu thiếu đi tầm nhìn chiến lược, sự đầu tư bài bản và khả năng thích ứng thị trường. Điều chắc chắn là: ai tiên phong – người đó sẽ nắm lợi thế. Và có lẽ, chiếc xe điện Mỹ đầu tiên lăn bánh phổ biến trên đường phố Việt Nam sẽ là minh chứng sống động cho bước chuyển mới trong quan hệ hai nước – từ đối tác chiến lược toàn diện đến đối tác phát triển xanh bền vững.